अकारान्त पुलिङ्ग शब्द रूप.

अकारान्त पुलिङ्ग शब्द रूप…के अन्तर्गत राम बालक नर वृक्ष आदि के रूप आते हैं।

जिन शब्दों के अन्त में अ होता है,उन्हें अकारान्त पुलिङ्ग शब्द कहते हैं।जैसे.बालक, राम, नर, वृक्ष, आदि।

ये सारे शब्द एक निश्चित नियम के अनुसार चलते हैं।

प्रायः प्रथमा व द्वितीया विभक्ति के द्विवचन व बहुवचन के रूप एक जैसे होते हैं।

तृतीया चतुर्थी व पञ्चमी के द्वि वचन एक जैसे होते हैं।

चतुर्थी व पंचमी के बहु वचन एक जैसे होते हैं।

प्रायः षष्ठी व सप्तमी विभक्ति के द्विवचन एक जैसे होते हैं।

अ स्वर है,अतः अ अन्त वाले शब्दों को अजन्त भी कहते हैं।

बालक शब्द रूप..

विभक्तिएक वचनद्विवचनबहुवचन
प्रथमाबालकःबालकौबालकाः
द्वितीयाबालकम्बालकौबालकान्
तृतीयाबालकेन्बालाकाभ्यांबालकैः
चतुर्थीबालकायबालाकाभ्यांबालकेभ्यः
पंचमीबालकात्बालाकाभ्यांबालकेभ्यः
षष्ठीबालकस्यबालकयोःबालकानाम्
सप्तमीबालकेबालकयोःबालकेषु
संबोधनहे बालक!हे बालकौ!हे बालकाः!

अकारान्त पुलिङ्ग शब्द रूप..

राम शब्द रूप..

विभक्तिएक वचनद्विवचनबहुवचन
प्रथमारामःरामौरामाः
द्वितीयारामम्रामौरामान्
तृतीयारामेन्रामाभ्याम्रामैः
चतुर्थीरामायरामाभ्याम्रामेभ्यः
पंचमीरामात्रामाभ्याम्रामेभ्यः
षष्ठीरामस्यरामयोःरामाणां
सप्तमीरामेरामयोःरामेषु
संबोधनहे राम!हे रामौ!हे रामाः!

वृक्ष शब्द रूप..

विभक्तिएक वचनद्विवचनबहुवचन
प्रथमावृक्षःवृक्षौवृक्षाः
द्वितीयावृक्षम्वृक्षौवृक्षान्
तृतीयावृक्षेणवृक्षाभ्यांवृक्षैः
चतुर्थीवृक्षायवृक्षाभ्यांवृक्षेभ्यः
पंचमीवृक्षात्वृक्षाभ्यांवृक्षेभ्यः
षष्ठीवृक्षस्यवृक्षयोःवृक्षाणां
सप्तमीवृक्षेवृक्षयोःवृक्षेषु
सम्बोधन

नर शब्द रूप..

विभक्तिएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथमानरःनरौनराः
द्वितीयानरंनरौनरान्
तृतीयानरेणनराभ्याम्नरैः
चतुर्थीनरायनराभ्याम्नरेभ्यः
पंचमीनरात्नराभ्याम्नरेभ्यः
षष्ठीनरस्यनरयोःनराणाम्
सप्तमीनरेनरयोःनरेषु
सम्बोधनहे नर!हे नरौ!हे नराः!

नृप शब्द रूप..

विभक्तिएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथमानृपःनृपौनृपाः
द्वितीयानृपम्नृपौनृपान्
तृतीयानृपेणनृपाभ्यांनृपैः
चतुर्थीनृपायनृपाभ्यांनृपेभ्यः
पंचमीनृपात्नृपाभ्यांनृपेभ्यः
षष्ठीनृपस्यनृपयोःनृपाणां
सप्तमीनृपेनृपयोःनृपेषु
सम्बोधनहे नृप!हे नृपौ!हे नृपाः!

राम के रूप की तरह ही वीर छात्र भरत श्याम नृप जनक दीपक घट अश्व उष्ट्र बाल युवक पवन मोहन देव खग हंस मयूर पुत्र दीपक कूप वानर मानव नाग बिडाल = बिल्ला द्विज = ब्राह्मण मेघ = बादलहरिण = हिरण मृग सागर खग मत्स्य भ्रमर सिंह भुजङ्ग आदि के रूप भी बनेंगे

1 thought on “अकारान्त पुलिङ्ग शब्द रूप.”

  1. The above content is really very very beneficial, keep writing on other subject also please///
    Only Vimal

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *